Na poziomie edukacji wczesnoszkolnej akcentowane jest nauczanie zintegrowane, które ma wspomagać dziecko w harmonijnym rozwoju wrodzonych predyspozycji w sferze fizycznej, psychicznej, intelektualnej i moralnej, w poznaniu siebie i rzeczywistości, w porozumiewaniu się za pomocą ruchu, dźwięku, gestu, słowa, liczby w procesie opanowania umiejętności komunikowania się w formie bezpośredniej (słuchanie, mówienie, śpiewanie itp.)
Wychowanie muzyczne – w szerokim tego słowa znaczeniu, zawsze nawiązywało do integracji. Przykładem mogą tu być założenia teoretyczne dotyczące umuzykalnienia wskazujące wieloaspektowość kontaktu dziecka ze sztuką, których elementy znalazły też zastosowanie w wielu terapiach. Autorami tych założeń są Carll Orff, Emile Jaques Dalcroze. W kształtowaniu uczniów młodszych klas szkoły podstawowej dominują formy ekspresyjne (tworzenie, odtwarzanie głosem, ruchem i na instrumentach muzycznych), które są źródłem przeżycia estetycznego i przyczyniają się do rozwijania aktywności muzycznej dziecka, zaspokajają potrzeby działania oraz stymulują twórcze myślenie. Na duże znaczenie muzyki, jej udział w rozwoju osobowości dziecka, zwrócił uwagę Biały Raport, będący wynikiem II Międzynarodowego Forum, zorganizowanego w roku 1996 w Louisianie w Danii, w siedzibie Europejskiego Centrum Muzyki. Zawarta w nim diagnoza wskazuje, że poważne potraktowanie muzyki w procesie edukacji przynosi przeogromne korzyści(2). Mówi się, że „muzyka nie ma granic”. Edukacja muzyczna zintegrowana z innymi przedmiotami nauczania może przyczynić się do trwałego i szybkiego opanowania treści kształcenia. Muzyka oddziałuje w sposób wielostronny, zarówno na sferę poznawczą, jak i emocjonalną. Ma więc wkład w wyostrzonym poznawaniu świata zewnętrznego, wpływa na rozwój myślenia (porównywanie, abstrahowanie, uogólnianie), ułatwia proces zdobywania i pogłębiania wiedzy o świcie. Poprzez różnego typu ćwiczenia muzyczno-ruchowe dzieci mogą kształcić pojęcia otaczającej je najbliższej przestrzeni i stosunki zachodzące między czasem, a przestrzenią. Obcowanie z muzyką, jej percepcja, wykonywanie i tworzenie, wpływa na umiejętność operowania strukturami w sposób logiczny(3). Zintegrowany system kształcenia wczesnoszkolnego stwarza atmosferę sprzyjającą maksymalnemu rozwojowi zdolności uczniów. Muzyka ma tu służyć ogólnemu rozwojowi dziecka: intelektualnemu, emocjonalnemu, fizycznemu i estetycznemu. Możliwości integracji muzyki są nieograniczone. Jako przedmiot może być zarówno elementem integrującym, jak i zintegrowanym. Dotyczy to treści nauczania, a także stosunków społecznych między uczniami i nauczycielami(4). Nie chodzi tu o to, by efekty procesu kształcenia w nauczaniu zintegrowanym były uzależnione od korelacji z zajęciami muzycznymi, a by nauczyciel uwzględnił ich wielostronne działanie i mając możliwość wyboru, miał świadomość oddziaływań muzycznych.
Literatura:
1J. Hanisz: Program wczesnoszkolnej zintegrowanej edukacji XXI wieku. WsiP, Warszawa 1998. 2 L. Matuszak: Muzyka w nauczaniu zintegrowanym. (W:) Teoretyczne i praktyczne aspekty kształcenia zintegrowanego. Red. H. Kosętka, J. Kuźma, Wyd. Naukowe Akademii Pedagogicznej, Kraków 2000 3 A. Pikała: Wpływ edukacji muzycznej na postępy w nauce uczniów klas I-III w zakresie przedmiotów ogólnokształcących. (W:) Muzyka w nauczaniu zintegrowanym. Red. E. Zwolińska, Wyd. Akademii Bydgoskiej, Bydgoszcz 2002 4. M. Suświłło: Wychowanie muzyczne w zintegrowanym systemie nauczania początkowego. (W:) Sposoby kierowania rozwojem muzycznym dziecka w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym. Red. E. Zwolińska, Bydgoszcz 1997
Opracowała: Eliza Kołodziej
|